Galicia: Recorrido literario por Costa da Morte

Publicado: 6 febrero 2021 a las 9:00 am

Categorías: Arte y Cultura / Literatura

 

#QuedateenCasa: Recorrido literario por Costa da Morte

Costa da Morte se puede conocer a través de muchos de sus atractivos: la gastronomía, sus festividades, las leyendas que la rodean … y también a través de la literatura. Desde cantigas hasta la poesía de hoy, muchos escritores han pasado por nuestra tierra para inspirarse, contar historias y dejar su huella en la cultura colectiva de la Costa da Morte.

Hoy os proponemos conocer nuestro geodestino de una manera diferente, sin moverse del sofá, como se recomienda en estos días de #Quedateencasa. ¿Listo para esta gira literaria por la Costa da Morte?

 

El río Anllóns 

Es imposible no iniciar un viaje literario con alguien que no sea Eduardo Pondal. El poeta de Ponteceso es uno de los máximos exponentes de la cultura en la Costa da Morte. El autor del siglo XIX siempre ha tenido presente en su trabajo a la Costa da Morte, esto se refleja en el poema Os Eoas, donde dedica estas líneas al río Anllóns.

Onde o Allóns pacífico e ignorado

Sosegado levando o seu tributo,

O seu argendo lego e sosegado,

Mestura co agitado e salío fluto.

A seca Tabuido tena a un lado,

A outro Balarés curvo e cornuto;

A uns dos lados se ve Corme peixosa,

 A outro lado se ve Laxe areosa.

 

Virxe da Barca, Muxía

Otra que, afortunadamente, no olvidó en su producción a Costa da Morte fue la figura más universal de la literatura gallega. Ya en el día de Rosalía rescatamos “La hija del mar”, una novela que escribió a la edad de 22 años y estaba ambientada en Muxía.

Este pueblo fue una gran influencia para Rosalía de Castro, quien también exaltó a la Virgen de la Barca en este poema incluido en Cantares Gallegos:

¡Bendita á Virxe da Barca,

Bendita por sempre sea!

¡Miña Virxen milagrosa,

En quen tantos se recrean!

Todos van por visitarla,

Todos alí van por vela

Na sua barca dourada,

Na sua barca pequena,

Donde están dous anxeliños,

Dous anxeliños que reman.

Alí chegou milagrosa

Nunha embarcaçon de pedra

 

Camariñas

Avanzando unos años en la historia, llegamos a Ramón Otero Pedrayo, el ilustre escritor, académico y político nacido en Ourense. A mediados de la década de 1970 publicó un libro de gran formato, casi enciclopédico, llamado “Galicia”. Una cultura de Occidente “. Se refería a Camariñas y su gente de esta manera:

“…la villa muy marinera… la blanca Camariñas. No falta quien, alabando la levedad, delicadeza y dibujo de los encajes tejidos por las mujeres de Camariñas, sostiene que imitan la calidad de las espumas”.

 

Malpica e Islas Sisargas

Viaje a Galicia es una obra firmada por Frai Martín Sarmiento en la que relata uno de los tres viajes que realizó el pensador a nuestra tierra, en el que estaba especialmente interesado en la flora y fauna nativas, las leyendas y nuestro idioma. Sobre Malpica y las Islas Sisargas, escribió el siguiente fragmento, que data de 1745:

Malpica. É unha península, como pena na que está a vila, e ten ao oriente un pequeno areal que é o porto, e outro máis grande que mira ao norte, que ten por punta oriental ao propio lugar de Malpica. E o occidental é a illa de Sisarga, que emparella co continente, pero de xeito que entre el ela podan pasar navíos de liña, pero non pasan.

A illa Sisarga é só unha en si e longa de norte a sur, pero en mareas baixas son tres, ou parecen. E todas terán de circuito dúas leguas e media. O areal menor (71 r.) ou o porto está entre a punta Castelo, e a Atalaia, que está sobre o promontorio onde está a Vila de Malpica.

 

Muxía

Con una sensibilidad única, el poeta muxiano Gonzalo López Abente impregna todo su trabajo del amor que siente por su tierra. Conocido como “El poeta del mar”, sus versos nos trasladan a esta tierra mágica y marítima ubicada en el borde del mundo. A ella canta en estos versos del Poemario De otoño:

Oh, quen poidera, miña doce prenda,

xuntar as espalladas armoñías

que o tempo vello co fulgor dos días

ceibou no ensoño da dourada lenda.

E quen poidera da futura renda

que fabrican as fadas ás porfías,

mostrar as mallas, en que ti verías

o máxico esprendor da túa senda.

Quen poidera pintar no azul do ceo

o que no fondo dos teus ollos leo;

ter o outo son dos procelosos mares,

no Parnaso unha musa proteutora

e de xionllos aos teus pes, Señora,

cantar outro cantare dos cantares.

 

Laxe

Nacido en la ciudad de Laxe, también encontramos en el trabajo de Antón Zapata sus raíces. A menudo recordaba en sus poemas recuerdos de su infancia, revelando cómo la Costa da Morte define el carácter de sus habitantes.

¡Qué lediza miral-o,

pra os meus ollos de neno mariñeiro, cando iba, pol-o outón, leval-a moaxe, non ben cantaba o galo

da casa no poleiro!:

un ferrado de millo,

a pê, dendes de Laxe,

tripando no morrillo

da branca carretera, ou pol-a praia onde o Ártabro salaia,

ou pol-o mal camiño, costa arriba,

de croios pren e hirtada pedra viva…

 

Dolmen de Dombate, Cabana de Bergantiños

A este monumento ancestral, le dedicó un poema Eduardo Pondal, del que ya hemos hablado en el artículo anterior. Pero este monumento ancestral no solo cautivó al poeta de Ponteceso. La magia de la Costa da Morte también captura a autores extranjeros como Manuel María, nacido en Outeiro de Rei da Terra Chá (Lugo). En Versos do lume e do vagalume podemos leer:

O Dolmen de Dombate

é mao e colo tenro

para que nel se refuxie

o home cos seus medos

e os seus soños.

O Dolmen de Dombate

é o espacio xusto

para ollar pasar a vida

e agardar,

silandeiros e envisos,

a chegada da morte.

 

O batallón literario

Este grupo, nacido a mediados de la década de 1990 en Cee, lleva el nombre de la compañía militar formada por estudiantes de la Universidad de Santiago en el siglo XIX. XIX para luchar contra la invasión francesa de Napoleón. Entre los nombres que componen este grupo podemos encontrar a Miro Villar, María Lado, Marilar Aleixandre o Alexandre Nerium. A principios de este 2020 se volvieron a reunir, como recoge Que Pasa na Costa en este artículo.

Hay muchos escritores que se han dejado llevar por el hechizo de la Costa da Morte. A través de su trabajo, podemos redescubrir una tierra única y transportarnos a sus maravillosos paisajes. Casi puedes oler el mar entre sus páginas.

 

 

 

 

Fuente de la información e imagen:

https://www.visitacostadamorte.com/es/post/literaturaparte1

https://www.visitacostadamorte.com/es/post/literaturaparte2

Descubre más desde Cognición

Suscríbete ahora para seguir leyendo y obtener acceso al archivo completo.

Seguir leyendo